زخمهای بدون مرز جنگ بر پیکر محیطزیست؛ تخریب زیستگاهها و مرگ حیوانات
شلیک به قلب طبیعت: چگونه جنگها، محیط زیست را به قربانگاه خاموش میبرند؟
جنگ؛ واژهای است که ذهن را فوراً به سمت آوار، ویرانی و قربانیان انسانی هدایت میکند. اما پشت پرده این درگیریها، یک فاجعه عظیم و خاموش در جریان است: ترور محیط زیست و نسلکشی پنهان حیاتوحش.
درگیریهای نظامی، چه در مقیاس وسیع و چه کوچک، فراتر از خطوط مقدم، پیکر زمین و موجودات ساکن آن را هدف قرار میدهند. محیطزیست، قربانی بدون مرز جنگهاست؛ جایی که نه آتشبس میشناسد و نه قوانین بینالمللی.
از بمب تا بیابان: مکانیسمهای نابودی
آسیبهای ناشی از جنگ تنها محدود به بمباران و موشکباران نیست؛ بلکه شامل مجموعهای پیچیده از عوامل نابودگر است:
تخریب مستقیم زیستگاهها: انفجارها، عبور خودروهای زرهی، و ساخت استحکامات نظامی، مناطق وسیعی از جنگلها، تالابها و مراتع حیاتی را غیرقابل سکونت میکنند. خانههای حیوانات در یک لحظه به خاکستر تبدیل میشوند.
آلودگیهای شیمیایی و سمی: مهمات منفجر نشده، فلزات سنگین، سوختهای رهاشده و استفاده از سلاحهای شیمیایی، خاک و منابع آب را برای دههها آلوده میکنند. این سموم، زنجیره غذایی را از پایینترین سطح (گیاهان) تا بالاترین سطح (پستانداران بزرگ) تحت تأثیر قرار داده و باعث جهش، بیماری و مرگومیر طولانیمدت میشوند.
شکار و استثمار منابع: در زمان هرجومرج و فروپاشی نهادهای حکومتی، شکار غیرقانونی برای تأمین غذا یا تجارت، بهطور سرسامآوری افزایش مییابد. گونههایی که در مناطق جنگی زندگی میکنند، در معرض تهدید مضاعف شکار بیرویه و از دست دادن پناهگاه خود قرار میگیرند.
حیاتوحش: تلفات پنهان نبردها
جوامع حیوانی، بدون قدرت گریز یا دفاع، متحمل بیشترین آسیب میشوند. حیواناتی که از تخریب جان سالم به در میبرند، اغلب در محیطی آلوده، بیغذا و بدون سرپناه رها میشوند. گونههای در معرض خطر که پیش از این نیز وضعیت شکنندهای داشتند، با هر درگیری نظامی، یک گام به انقراض نزدیکتر میشوند. جنگها با وارد کردن شوکهای محیطی ناگهانی، تعادل ظریف اکوسیستمها را بر هم زده و گاهی اثرات مخربی غیرقابل بازگشت را ایجاد میکنند که ترمیم آن به قرنها زمان نیاز دارد.